Mehmet Altan*
Gelişmiş ülkelerle gelişmemiş ülkeler ortasında çabucak her hususta çok büyük farklar var.
Ama “en büyük fark nedir” diye sorarsanız, bence yanıtı şu:
Gelişmiş ülkelerde hayat daima değişiyor… Gelişmemiş ülkelerde hayat ve hasebiyle da sıkıntılar hiç değişmiyor.
Bugün gelişmiş ülkeler, bundan 18 yıl evvel şimdi var olmayan yenilikleri yaşıyorlar… İnternet uyduları, sürücüsüz araçlar, elektrikli otomobiller, yapay zekâ, bulutlu havalarda da çalışan güneş panelleri… Ve bütün bu değişimlerle birlikte değişen bir hayat.
Ya gelişmemiş ülkeler?
Ne yazık ki gelişmemiş ülkelere örneklerden biri bizim ülkemiz.
Hep birebir problemler, daima tıpkı çekişmeler, daima tıpkı kısır döngü.
Bunu da bize en güzel basın tarihi gösteriyor.
* * *
Şu haberleri bir okuyalım:
“Dün bizim gazetenin manşetinde Rumelihisarı’nın içinde ‘konser alanı’ olarak kullanılan yere Fatih Camisinin yapılacağı haberi vardı.
28 Şubat sürecinde Taksim’e Cami tartışmasını yaşadık.
Sonra AK Parti’ye oy vermeyen Kadıköylülere bir ileti üzere çeviri edilebilecek ‘Göztepe Camisi’ tartışması çıktı.
Şimdi yeni tartışma konusu ise Hisar’a Cami olabilir.
Cuma günkü gazetelerde ise ‘Yahudi’ olduğu için yönettiği şirketin suyunun AK Partili belediye liderince kesildiğinden şüphelenen bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının yakınmasını okudum.
Aynı gün, Trabzon’da Santa Maria İtalyan Katolik Kilisesi’nin rahibi Andrea Santoro‘yu öldüren 16 yaşındaki katil zanlısının mahkeme haberini gördüm.
Bu çok garip olay sonrasında ikinci bir rahibin daha öldürüldüğünü de yine anımsadım.”
Bunlar ne vakit yaşandı?
Gene bir Ağustos ayında…
Ama 2006 yılının Ağustos ayında…
18 yıl önce…
* * *
“En Müslüman” olmanın “en çok cami yaptırmaktan”, “en milliyetçi” olmanın da “en yüksek bayrak direği diktirmekten” geçtiği sığ bir devirdeyiz.”
Daha fazla “kendine benzemeyene” yapılan ilkel bir dayatma…
Bunun münasebetleri vakit zaman muhafazakârlaştırma, vakit zaman Müslümanlık olarak peçelense de, yapılanları bunlarla açıklamak haksızlık olmaz mı diye de düşünüyorum.”
* * *
İlkel, sığ, baskıcı bir yaklaşımın nedeni nedir?
Cumhuriyet, “tekke ve zaviyeleri” kapatarak, kent Müslümanlığının kendini yine üretme imkanlarını mı yok etti, sanki?
“Diğerine “düşman” gözle bakarak kendini dayatma dileği içinde olanlar, Pir Galib’e mi daha yakın, yoksa insanlık tarihinin eşsiz şahitlerinden biri olan Buda heykellerini yok eden Taliban anlayışına mı?
Ya da Müslümanlığın yorumu Pir Galib’den Taliban’a neden geriledi?”
* * *
Ta o vakitten olup biteni gördükçe bağnazlığı reddeden “kent dindarlarını” özlemekten kelam eden yazı şöyle devam etmiş:
“Vaktiyle, yıllar evvel ziyarete gelen iki genç solcudan birinin sigarasını yakmaya atak eden arkadaşının eline vurması gözümün önünden hiç gitmedi. Kibarlığı solculuğa ters zannediyordu.
‘Milliyetçi’ geçinenlerin ise beğenmedikleri fikirleri tartışmak yerine, sövgü ve tehdit göndermesi hâlâ şimdiki bir stil.
Müslümanlık ismine başkalarını esir alma da artan bir iştah içinde.
Bu davranışların etiketleri ne olursa olsun, temeldeki ilkellik daima tıpkı kalıyor.
Yoz ve sığ, gelişmemiş bir lümpen hal.”
* * *
“Türkiye’de büyük bir çoğunluk ‘var olduğunu’ hissetmek için ne yapacağını bilemiyor.
Bunun en kestirme yolu, şayet gücü yeterse, kendini ve inançlarını dayatma olarak beliriyor.
Başkasına ‘saygı’ göstererek kendini söz etmek içinse hukukun ve onun etrafında örülen ‘temel hak ve özgürlüklerin’ yeşerdiği bir toplum olmak gerekiyor.”
* * *
18 yılda birebir bahisleri, üstelik gitgide yoğunlaştırarak yaşamaya “gelişmişlik” diyebilir miyiz?
Dünyanın gelişmiş ülkelerinden bu kopuşu nasıl açıklayacağız?
Neden daima tıpkı bahislerin içinde debeleniyoruz?
Gelişmiş ülkelerle aramızdaki makas gitgide açılıyor.
Herhalde bunların birçok nedeni vardır ancak bence asıl neden siyaseti hayatın merkezine koymamız.
Devlet herkes için ortak geçim kaynağı olarak görüldüğünde olağan ki devleti ele geçirmek için yapılan siyaset de hayatın merkezine oturuyor.
Biz de o merkezde her gün biraz daha tabana batıyoruz…
P24’ten alınmıştır.