DUVAR – Komşu Yunanistan bugün erken milletvekilliği seçimleri için sandık başına gidiyor. 9 milyon 810 bin 40 seçmen dört yıl boyunca vazife yapacak 300 sandalyeli yeni parlamentoyu belirleyecek. Seçimlere otuzun üzerinde siyasi parti ve oluşum katılıyor. 21 Mayıs seçimleri Başbakan Kiryakos Miçotakis kabinesinin misyon müddetinin sona ermesinden birkaç hafta evvel gerçekleşeceği için erken seçim olarak nitelendiriliyor.
‘BONUS SANDALYE’ SİSTEMİNİN OLMAYACAĞI BİRİNCİ SEÇİMLER
Yarı rölatif temsilin 2016 yılında yürürlükten kaldırılmasının akabinde, bugün yapılacak erken parlamento seçimleri 1990 yılından bu yana seçim sisteminde ‘bonus sandalye’ sisteminin kullanılmayacağı birinci seçimler olarak tarihe geçecek.
1974’ten bu yana bonus sandalyeleri destekleyen iktidardaki Yeni Demokrasi (YD) partisi, yine vazifeye geldikten kısa bir mühlet sonra, Ocak 2020’de, büsbütün farklı bir metodolojiyle de olsa bonus sandalye sistemini tekrar canlandırmak için yeni bir seçim yasası çıkardı. Yeni yasaya nazaran oyların yüzde 25 ila yüzde 40’ını alanlar, orantılı dağıtım başlamadan evvel, bu aralıktaki her yarım puan için (30 sandalyeye kadar) bir sandalye elde edecek. Birinci gelen parti listesi fazladan 20 ile 50 ortasında bir sandalye kazanacak. Kelam konusu sistem, 21 Mayıs 2023 seçimlerinden bir sonraki seçimde uygulanacak.
Uzmanlar, siyasi partiler ortasındaki farklılıklar nedeniyle seçimler sonrasında koalisyon hükümetinin kurulmasını zorlaştıran seçim sistemi nedeniyle bu yıl içinde ikinci bir seçim mümkünlüğünün yüksek olduğuna dikkat çekiyor.
ALTIN ŞAFAK SEÇİME KATILAMIYOR
2020 yılında ‘suç örgütü’ ilan edilerek dağıtılan ve önder takımı tutuklanan neo-Nazi örgütü Altın Şafak bugünkü seçimlere katılamıyor. Yargıtay ayrıyeten, birtakım oluşumları seçim kriterlerine uymadıkları için seçim dışı bıraktı.
Temmuz 2019’dan bu yana misyon başında olan Başbakan Miçotakis, 22 Nisan 2023 tarihinde Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropoulou ile yaptığı görüşmede Yunanistan Anayasası’nın 41’inci unsuru uyarınca parlamentonun feshedilmesini talep etmişti. Bu talep sonrasında seçim günü, seçimlerin gerçekleşmesi için parlamentonun feshinden sonra geçmesi gereken 30 günlük mühletten bir gün evvel olan 21 Mayıs Pazar olarak belirlendi.
İKTİDAR YAZ AYINDA YENİ SEÇİM BEKLENTİSİNDE
Komşu ülkede uzmanlar 2023 erken seçimlerini ‘heyecansız seçimler’ olarak nitelendiriyor. Bunun esas nedeni son anket ve araştırmalara nazaran büyük partilerin yeni mecliste tek başına hükümeti kurmak için çoğunluğa sahip olmasının beklenmemesi. İktidar cephesinde de bununla ilişkili olarak yaz ortalarında yeni seçimlere gidileceği beklentisi yüksek.
Yunanistan vatandaşlarının seçimlere sonlu ilgi göstermesinin bir başka nedeni de son on yıl içinde arka arda yaşanan seçim süreçleri. Ekonomik buhran yıllarında arka arda gerçekleştirilen seçimler ve birbiri arkasına iktidara gelen partiler, farklı siyasi ve sosyoekonomik tahlilleri gündeme taşımaktan uzak kalmakla eleştiriliyor.
ANKETLER NE SÖYLÜYOR?
2019’da tek başına iktidar olan Başbakan Kiryakos Miçotakis’in muhafazakar YD partisinin, bu seçimlerde yüzde 5-6’lık bir oy oranı ile birinci parti olması bekleniyor. Son anketlere nazaran, partinin oy oranı yüzde 30’ların biraz üzerinde seyrediyor. Buna karşın partinin tek başına iktidar amacını hayata geçirmesi beklenmiyor.
YD’yi ikinci sırada SYRIZA takip ediyor. Uzmanların varsayımlarına nazaran ana muhalefet yüzde 25 bandında ‘demir atmış’ durumda. SYRIZA idaresi ise bu öngörülerin seçim gecesi gerçeğe dönüşmeyeceği ve iktidar partisi ile farkın kapanacağı görüşünde.
İki büyük partiyi sırasıyla ve kayda bedel bir oy oranı farkı ile merkez sol partisi PASOK, Yunanistan Komünist Partisi (KKE), çok sağcı-popülist Helen Çözümü ve sol parti MERA25 takip ediyor. Seçimlere oy oranları yüzde 1 ile 2 ortasında değişen daha küçük partiler de katılıyor. Fakat Yunanistan seçimlerinde yüzde 3’lük baraj uygulanıyor.
PARTİLER NE VAAT EDİYOR?
İktidardaki Yeni Demokrasi (YD), seçmenlerine 2019 yılından beri sürdürülen muhafazakar-neoliberal siyasetlerin devamını taahhüt ediyor. Türkiye ile alakalar konusunda ise Başbakan Kiryakos Miçotakis Türkiye’nin yeni hükümeti ile diyaloğu deneyeceği fakat ülke savunmasını desteklemeyi bırakmayacağı iletisini veriyor.
Ana muhalefetteki SYRIZA 2015-2019 periyodunda uygulanan siyasetlere geri dönüşü vaat ediyor. Parti, neoliberal siyasetler ile demokratikleşme alanında YD’nin attığı adımları sonlandırma vaadi sunuyor. KKE ile öteki sol oluşumlar dışındaki oluşumlar ise YD’nin izlediği siyasetlere kısmen emsal vaatlerle seçmenlerin karşısına çıkıyor.